Ο καρκίνος του μαστού είναι μια από τις συνηθέστερες γυναικείες κακοήθειες, καθώς υπολογίζεται ότι διεθνώς μία στις οκτώ γυναίκες θα την εμφανίσει σε κάποια φάση της ζωής της. Μάλιστα, παγκοσμίως περισσότερες από 1.600.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται ετησίως με καρκίνο του μαστού.
Αν και στο άκουσμα της λέξης η πρώτη αντίδραση είναι φόβος, πρόκειται για μια ασθένεια που μπορεί να ιαθεί, εφόσον η διάγνωσή της γίνει έγκαιρα.
Καρκίνος του μαστού και αίτια
Παρόλο που υπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου που καθιστούν κάποιες γυναίκες πιο ευάλωτες στην εμφάνιση της νόσου, μπορεί μια γυναίκα να νοσήσει χωρίς να συνάδει με το σχετικό προφίλ ή να μην νοσήσει παρόλο που πληροί τις προϋποθέσεις.
Ένας από τους συνηθέστερους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του μαστού είναι η ηλικία. Όσο πιο μεγάλη είναι η γυναίκα τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανίσει τη νόσο. Δεν είναι τυχαίο πως οι ηλικίες άνω των 50 ετών πρωταγωνιστούν στις περιπτώσεις του καρκίνου του μαστού.
Το οικογενειακό ιστορικό είναι επίσης μια σοβαρή συνθήκη για την εμφάνιση της νόσου. Μάλιστα, εκτιμάται ότι μια γυναίκα αντιμετωπίζει διπλάσιο κίνδυνο, αν κάποιος συγγενής πρώτου βαθμού έχει νοσήσει από καρκίνο του μαστού. Το ιστορικό όμως ισχύει και για την ίδια τη γυναίκα, αφού, αν έχει νοσήσει από καρκίνο του μαστού, το ενδεχόμενο να νοσήσει ξανά στον άλλο μαστό είναι μεγαλύτερο.
Υπεύθυνοι για τον καρκίνο του μαστού μπορεί να θεωρηθούν και γενετικοί λόγοι, όπως κληρονομικές μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 ή BRCA2, ενώ μεταξύ των παραγόντων κινδύνου περιλαμβάνονται επίσης η παχυσαρκία, αλλά και η συστηματικά κακή διατροφή.
Οι ενδείξεις
Τα προειδοποιητικά σημάδια που πρέπει μια γυναίκα να προσέξει είναι πολλά:
Αν δει το στήθος της να αλλάζει στο μέγεθος, στο σχήμα, στην υφή ή ακόμα και στο χρώμα, πρέπει άμεσα να επισκεφθεί τον γιατρό της.
«Καμπανάκι» είναι επίσης οι εκκρίσεις της θηλής και ειδικά η μη φυσιολογική αιμορραγία από το εν λόγω σημείο, όπως επίσης και ο επίμονος και ανεξήγητος πόνος στο στήθος.
Η αίσθηση έντονης ζέστης, αλλά και ευαισθησίας στο στήθος θα πρέπει να βάλει τη γυναίκα σε σκέψεις, ενώ στα προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνεται και η απόσυρση θηλής, δηλαδή η στροφή της θηλής προς τα μέσα.
Επίσης η απότομη απώλεια κιλών, που δεν συνοδεύεται από κάποια προφανή αιτιολογία, είναι μια από τις πρώτες ενδείξεις του καρκίνου του μαστού. Όταν δε συνοδεύεται και από κόπωση η επίσκεψη στον γιατρό είναι επιτακτική.
Τα στάδια
Ο καρκίνος του μαστού έχει τέσσερα στάδια, που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό και τον τρόπο της θεραπευτικής του προσέγγισης:
-Στο Στάδιο 0 εντοπίζεται στο σημείο προέλευσής του. Δεν έχει αρχίσει να διασπείρεται στους γύρω ιστούς και περιλαμβάνει τα in situ λοβώδη καρκινώματα και τα in situ καρκινώματα των εκφορητικών πόρων του μαστού.
Στο Στάδιο Ι δεν υπάρχει ένδειξη διασποράς του καρκίνου στους λεμφαδένες ή σε απομακρυσμένα σημεία και ο όγκος είναι μεγέθους 2 cm ή και μικρότερος.
Στο Στάδιο ΙΙ περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις των πρωτοπαθών όγκων, με μετάσταση στους μασχαλιαίους λεμφαδένες, οι περιπτώσεις με όγκο μεγαλύτερο από 2cm, αλλά μέχρι 5cm και χωρίς διασπορά στους λεμφαδένες, οι περιπτώσεις με όγκο 2-5cm και με θετικούς λεμφαδένες και οι περιπτώσεις με όγκο μεγαλύτερο από 5cm, χωρίς μεταστάσεις στους λεμφαδένες.
Στο Στάδιο ΙΙΙ περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις όγκων μεγαλύτερων από 5cm, με προσβολή των σύστοιχων μασχαλιαίων λεμφαδένων και
οι περιπτώσεις κατά τις οποίες εντοπίζονται προσβεβλημένοι θωρακικοί λεμφαδένες και ο όγκος επεκτείνεται στο θωρακικό τοίχωμα ή προσβάλλει και εξελκώνει το δέρμα.
Τέλος, το Στάδιο ΙV αφορά οποιοδήποτε μέγεθος όγκου, με διασπορά στους λεμφαδένες, αλλά και με απομακρυσμένες μεταστάσεις ή προσβολή του δέρματος και του θωρακικού τοιχώματος πέρα από την περιοχή του μαστού.
Η πρόληψη
Η πρόληψη στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού σώζει ζωές, αφού είναι μια πάθηση που αν διαγνωστεί εγκαίρως, έχει υψηλά ποσοστά ίασης. Γι’ αυτό και οι προληπτικές εξετάσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές.
Η γυναίκα, κάθε ηλικίας, πρέπει να ξεκινά με την αυτοεξέταση. Είναι πολύ σημαντική διαδικασία, αφού έτσι γνωρίζει το στήθος της και μπορεί να αντιληφθεί άμεσα την οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτό. Η αυτοεξέταση είναι καλό να γίνεται μία φορά τον μήνα στα μέσα του κύκλου.
Μαζί με την αυτοεξέταση η τακτική επίσκεψη στον γυναικολόγο και μάλιστα από νεαρή ηλικία είναι μια συνήθεια που μπορεί να γλιτώσει τη γυναίκα από τα χειρότερα. Μέσω της τακτικής επαφής με τον γιατρό, είναι σε θέση να μοιραστεί τις ανησυχίες της, να συζητήσει, αλλά και να εξεταστεί από έναν ειδικό που γνωρίζει το ιστορικό της και μπορεί να τη συμβουλεύσει ανάλογα.
Τέλος, η μαστογραφία και ο υπέρηχος είναι δύο προληπτικές εξετάσεις που μπαίνουν στη ζωή της γυναίκας μετά την ηλικία των 40 ετών, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της πρόληψης του καρκίνου του μαστού και πρέπει να γίνονται μία φορά τον χρόνο. Στην περίπτωση που υπάρχει στην οικογένεια ιστορικό καρκίνου του μαστού, καλό είναι οι εξετάσεις αυτές να αρχίζουν πολύ νωρίτερα.
Η υιοθέτηση μιας συμπεριφοράς πρόληψης μπορεί να περιορίσει σημαντικά τον κίνδυνο του θανάτου από τη νόσο, αφού δίνει τη δυνατότητα στη γυναίκα να διαγνώσει έγκαιρα το πρόβλημα και να δράσει άμεσα.